چرا بچه‌ات با اسباب‌بازی‌ها بازی نمی‌کنه؟دلایل روان‌شناختی و راه‌حل‌های عملی
آیا مشکل از خود بچه هست؟
یعنی اسباب‌بازی‌هاش بدرد نمی‌خورن؟
چطوری بازی رو براش جذاب کنم؟
شاید نمی‌دونه چطور باید بازی کنه؟
این‌ها سوال‌ها و نگرانی‌های بسیار معمولی هستن که هر مادری ممکنه بارها از خودش بپرسه وقتی می‌بینه بچه‌ش علاقه‌ای به اسباب‌بازی‌هاش نشون نمی‌ده. بازی، بخش مهمی از رشد کودک است و وقتی کودک با اسباب‌بازی ارتباط برقرار نمی‌کند، ممکنه والدین نگران بشن که آیا مشکل از کودک است یا اسباب‌بازی‌ها. در این مقاله می‌خواهیم با بررسی جنبه‌های روان‌شناختی و علمی و ارائه راهکارهای عملی، به این دغدغه‌ها پاسخ بدیم.
۱. چرا بچه‌ام با اسباب‌بازی‌ها بازی نمی‌کند؟
الف) دلایل روان‌شناختی
- کمبود انگیزه یا علاقه شخصی: هر کودک شخصیت و علایق منحصر به فردی دارد. ممکن است اسباب‌بازی‌ها با سلیقه یا نیازهای او همخوانی نداشته باشند. یک اسباب‌بازی برای یک کودک جذاب است و برای دیگری نه.
- عدم آمادگی ذهنی برای بازی ساختاریافته: کودکانی که هنوز مهارت‌های اولیه بازی را نیاموخته‌اند ممکن است ندانند چطور باید با اسباب‌بازی بازی کنند. به خصوص بازی‌های نیازمند خلاقیت یا تعامل پیچیده، برای کودکانی که به تازگی بازی را شروع کردند، گیج‌کننده است.
- حساسیت‌های حسی یا مشکلات توجه: برخی کودکان به تحریکات حسی خاص واکنش نشان می‌دهند و ممکن است اسباب‌بازی‌هایی که خیلی صدا یا رنگ‌های تند دارند را دوست نداشته باشند یا برعکس. همچنین کودکانی که مشکل توجه دارند، ممکن است نتوانند روی بازی تمرکز کنند.
- نیاز به بازی اجتماعی: بعضی کودکان ترجیح می‌دهند با دیگران بازی کنند تا تنها. اگر کودک شما تنها بازی کردن را دوست ندارد، اسباب‌بازی‌های فردی ممکن است جذاب نباشند.
- حالت‌های خلقی و عاطفی: کودکانی که خسته، استرس‌زده یا در شرایط عاطفی نامناسب باشند، ممکن است تمایلی به بازی نداشته باشند.
۲. آیا مشکل از اسباب‌بازی‌هاست؟
گاهی والدین فکر می‌کنند مشکل از اسباب‌بازی‌هاست و آنها به درد کودک نمی‌خورند. اما توجه کنید:
- کیفیت و تناسب اسباب‌بازی‌ها: اسباب‌بازی‌ها باید متناسب با سن، مرحله رشد و علایق کودک انتخاب شوند. اسباب‌بازی‌های خیلی ساده یا خیلی پیچیده ممکن است کودک را دلزده کنند.
- تنوع و تازگی: گاهی تکرار زیاد یک اسباب‌بازی ممکن است باعث خستگی کودک شود. تنوع و جایگزینی اسباب‌بازی‌ها می‌تواند هیجان بازی را حفظ کند.
- تعامل والدین: بچه‌ها معمولاً وقتی والدین در بازی مشارکت کنند، انگیزه بیشتری برای بازی دارند.
۳. چطور بازی رو برای کودک جذاب کنیم؟
راهکارهای عملی:
- آموزش بازی به کودک: نشان دهید چطور می‌توان با اسباب‌بازی‌ها بازی کرد. بازی‌های ساده و جذاب را با کودک انجام دهید و او را تشویق کنید.
- ایجاد فضای مناسب: فضای بازی باید آرام، بدون حواس‌پرتی و راحت باشد تا کودک بتواند روی بازی تمرکز کند.
- انتخاب اسباب‌بازی مناسب: اسباب‌بازی‌هایی را انتخاب کنید که هم سرگرم‌کننده باشند و هم به رشد مهارت‌های کودک کمک کنند، مانند اسباب‌بازی‌های خلاقانه، موزیکال یا متناسب با سن.
- تشویق به بازی گروهی: اگر کودک به تنهایی بازی نمی‌کند، بازی با خواهر و برادر یا همسالان را ترویج دهید.
- مدیریت زمان استفاده از وسایل دیجیتال: گاهی اسباب‌بازی‌های دیجیتال یا موبایل باعث کاهش تمایل کودک به بازی با اسباب‌بازی‌های فیزیکی می‌شوند. بهتر است تعادلی بین این دو برقرار شود.
۴. شاید کودک نمی‌داند چطور باید بازی کند؟
این یکی از مهم‌ترین نکات است. بازی یک مهارت یادگرفتنی است که نیاز به الگوبرداری و آموزش دارد. کودکانی که کمتر بازی‌های آزاد و خلاقانه را تجربه کرده‌اند ممکن است دچار سردرگمی شوند.
- الگو باشید: والدین یا مراقبان می‌توانند با بازی کردن به کودک نشان دهند چطور باید بازی کرد.
- تشویق به کاوش: اجازه دهید کودک اسباب‌بازی‌ها را لمس کند، بررسی کند و آزادانه بازی کند بدون محدودیت.
- استفاده از کتاب‌های تصویری یا فیلم‌های آموزشی: این ابزارها می‌توانند ایده‌هایی برای بازی دادن به کودک بدهند.
نتیجه‌گیری
عدم تمایل کودک به بازی با اسباب‌بازی‌ها یک مساله طبیعی است و دلایل روان‌شناختی، سنی و محیطی مختلفی دارد. مهم این است که والدین صبور باشند، به نیازهای کودک توجه کنند و شرایط مناسب بازی را برای او فراهم کنند. بازی، پایه رشد ذهنی، اجتماعی و عاطفی کودک است و با شناخت بهتر کودک و اسباب‌بازی‌ها می‌توان این مسیر را برای او لذت‌بخش‌تر کرد.
