شیر مادر یا شیر خشک؟
انتخاب بین شیردهی با شیر مادر یا تغذیه با شیر خشک یکی از مهم‌ترین تصمیماتی است که والدین منتظر تولد نوزاد باید بگیرند.
کارشناسان سلامت معتقدند که شیر مادر بهترین انتخاب تغذیه‌ای برای نوزادان است. اما شیردهی برای همه زنان ممکن نیست. برای بسیاری، تصمیم‌گیری درباره شیردهی یا تغذیه با شیر خشک به سطح راحتی، سبک زندگی و شرایط خاص پزشکی آن‌ها بستگی دارد.
برای مادرانی که نمی‌توانند یا تصمیم می‌گیرند شیردهی نکنند، شیر خشک جایگزینی سالم است. شیر خشک مواد مغذی لازم برای رشد و شکوفایی نوزاد را فراهم می‌کند.
برخی مادران نگران هستند اگر شیردهی نکنند، نتوانند با نوزاد خود پیوند عاطفی برقرار کنند. اما حقیقت این است که مادران مهربان همیشه یک ارتباط خاص با فرزندانشان ایجاد می‌کنند. و تغذیه—به هر روشی که باشد—فرصت خوبی برای تقویت این پیوند است.
تصمیم‌گیری درباره شیردهی یا تغذیه با شیر خشک برای نوزاد شما یک انتخاب شخصی است. بررسی مزایا و معایب هر روش می‌تواند به شما کمک کند تا بهترین تصمیم را برای خود و نوزادتان بگیرید.
همه چیز درباره شیردهی
شیردهی می‌تواند تجربه‌ای فوق‌العاده برای مادر و نوزاد باشد. این روش تغذیه‌ای ایده‌آل را فراهم کرده و فرصتی خاص برای ایجاد پیوند عاطفی بین این دو است که بسیاری از مادران آن را ارزشمند می‌دانند.
سازمان‌های بهداشتی متعددی – از جمله آکادمی اطفال آمریکا (AAP)، انجمن پزشکی آمریکا (AMA) و سازمان جهانی بهداشت (WHO) – شیردهی را بهترین گزینه برای نوزادان توصیه می‌کنند. شیردهی به مقابله با عفونت‌ها، پیشگیری از آلرژی‌ها و محافظت در برابر برخی بیماری‌های مزمن کمک می‌کند.
آکادمی اطفال آمریکا توصیه می‌کند که نوزادان در شش ماه اول زندگی به‌طور انحصاری با شیر مادر تغذیه شوند. پس از آن، شیردهی حداقل تا ۱۲ ماه و بیشتر در صورت تمایل مادر و نوزاد تشویق می‌شود.
برخی از مزایای شیردهی
مبارزه با عفونت ها و بیماری ها
نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند نسبت به نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند، کمتر دچار عفونت و بستری در بیمارستان می‌شوند. در طی شیردهی، آنتی‌بادی‌ها و عوامل ضد میکروبی از مادر به نوزاد منتقل شده و سیستم ایمنی او را تقویت می‌کنند. این امر احتمال بروز بسیاری از عفونت‌ها را کاهش می‌دهد، از جمله:
- عفونت گوش
- اسهال
- عفونت‌های تنفسی
- مننژیت
شیردهی همچنین ممکن است از نوزادان در برابر موارد زیر محافظت کند:
- آلرژی‌ها
- آسم
- دیابت
- چاقی
- سندروم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS)
شیردهی برای نوزادان نارس به‌ویژه مفید است.
تغذیه و هضم آسان
شیر مادر اغلب به‌عنوان “غذای کامل” برای سیستم گوارش نوزاد انسان شناخته می‌شود. اجزای آن – لاکتوز، پروتئین (وی و کازئین) و چربی – به‌راحتی توسط نوزادان هضم می‌شود. به طور کلی نوزادانی که شیر مادر مصرف می‌کنند نسبت به نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند، مشکلات کمتری در هضم دارند. شیر مادر معمولاً به‌آسانی هضم می‌شود و به همین دلیل نوزادانی که شیر مادر می‌خورند کمتر دچار اسهال یا یبوست می‌شوند.
شیر مادر همچنین به‌طور طبیعی بسیاری از ویتامین‌ها و مواد معدنی موردنیاز نوزاد را تأمین می‌کند. تنها استثنا ویتامین D است که آکادمی اطفال آمریکا توصیه می‌کند تمامی نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، از دو ماهگی مکمل ویتامین D دریافت کنند تا زمانی که نوزاد به‌اندازه کافی از شیر خشک یا شیر غنی‌شده با ویتامین D مصرف کند (پس از یک سالگی).
سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) فرمول‌های شیر خشک را کنترل می‌کند تا مطمئن شود تمامی مواد مغذی ضروری (از جمله ویتامین D) در آن‌ها وجود دارد. با این حال، فرمول‌های تجاری نمی‌توانند ترکیب دقیق شیر مادر را بازسازی کنند. چرا؟ چون شیر مادر یک ماده زنده است که هر مادر به‌طور اختصاصی برای نوزاد خود تولید می‌کند؛ فرآیندی که در کارخانه قابل تقلید نیست.
رایگان بودن
شیر مادر هیچ هزینه‌ای ندارد، در حالی که هزینه‌های شیر خشک به سرعت افزایش می‌یابد. همچنین، چون نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند کمتر بیمار می‌شوند، این می‌تواند به معنای کمتر شدن مراجعه به پزشک، کاهش هزینه‌های ویزیت و پرداخت کمتر برای داروهای نسخه‌ای و غیرنسخه‌ای باشد.
طعم‌های متنوع
مادرانی که شیر می‌دهند معمولاً روزانه به ۳۰۰ تا ۵۰۰ کالری اضافی نیاز دارند که باید از غذاهای متنوع و متعادل تأمین شود. این تنوع غذایی، نوزادانی را که با شیر مادر تغذیه می‌شوند با طعم‌های مختلف از طریق شیر مادر آشنا می‌کند. شیر مادر بسته به غذایی که مادر مصرف کرده، طعم‌های مختلفی دارد. آشنا شدن با طعم‌های “فرهنگی” از این طریق باعث می‌شود نوزادان شیرخوار راحت‌تر غذاهای جامد را بپذیرند.
راحتی
بدون نیاز به خرید لحظه آخری شیر خشک از فروشگاه، شیر مادر همیشه تازه و در دسترس است، چه در خانه و چه بیرون از منزل. همچنین، وقتی زنان شیر می‌دهند، نیازی به شستن بطری‌ها و سرشیشه‌ها یا گرم کردن شیر در نیمه‌های شب ندارند.
نوزادان باهوش‌تر
برخی مطالعات نشان می‌دهد کودکانی که به‌طور انحصاری از شیر مادر تغذیه شده‌اند، ممکن است IQ کمی بالاتر از کودکانی داشته باشند که با شیر خشک تغذیه شده‌اند.
تماس “پوست با پوست”
بسیاری از مادرانی که شیر می‌دهند، از تجربه ایجاد پیوند نزدیک با نوزاد خود لذت می‌برند. تماس پوست با پوست می‌تواند ارتباط عاطفی بین مادر و نوزاد را تقویت کند.
مزایای شیردهی برای مادر
توانایی تغذیه کامل نوزاد می‌تواند به مادر تازه‌وارد اعتمادبه‌نفس بدهد که می‌تواند از نوزاد خود مراقبت کند. شیردهی همچنین کالری می‌سوزاند و به انقباض رحم کمک می‌کند؛ بنابراین مادران شیرده ممکن است سریع‌تر به شکل و وزن قبل از بارداری خود بازگردند.
همچنین مطالعات نشان می‌دهد شیردهی می‌تواند خطر ابتلا به سرطان سینه، فشار خون بالا، دیابت و بیماری‌های قلبی-عروقی را کاهش دهد و همچنین ممکن است خطر سرطان رحم و تخمدان را نیز کم کند.
چالش های شیردهی
شیردهی برای برخی از مادران ممکن است از همان ابتدا آسان باشد، اما برای دیگران نیاز به زمان دارد تا به آن عادت کنند. مادران و نوزادان به صبر و شکیبایی زیادی نیاز دارند تا به روال شیردهی عادت کنند.
نگرانی‌های رایج مادران تازه‌کار، به‌ویژه در هفته‌ها و ماه‌های اول، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
راحتی شخصی
در ابتدا، بسیاری از مادران ممکن است در هنگام شیردهی احساس ناراحتی کنند. اما با آموزش مناسب، حمایت و تمرین، بیشتر مادران بر این چالش غلبه می‌کنند.
درد هنگام اتصال نوزاد به پستان
احساس درد هنگام اتصال نوزاد به پستان در هفته اول تا ۱۰ روز اول طبیعی است و معمولاً کمتر از یک دقیقه در هر بار تغذیه طول می‌کشد. اما اگر شیردهی در تمام مدت تغذیه دردناک باشد یا نوک سینه‌ها و یا پستان‌ها دچار درد شوند، بهتر است مادران شیرده با یک مشاور شیردهی یا پزشک مشورت کنند. در بسیاری از موارد، این مشکل با استفاده از تکنیک صحیح حل می‌شود، اما گاهی درد می‌تواند نشانه مشکلی دیگر مانند عفونت باشد.
مدت و تعداد دفعات تغذیه
شیردهی نیاز به تعهد زمانی زیادی از طرف مادران دارد، به‌ویژه در ابتدا که نوزادان به دفعات زیاد تغذیه می‌شوند. برنامه تغذیه یا نیاز به پمپاژ شیر در طول روز می‌تواند برای برخی از مادران انجام کارهای روزمره، رفت‌وآمد یا سفر را دشوار کند.
از آنجایی که شیر مادر سریع‌تر از شیر خشک هضم می‌شود، نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، نیاز به تغذیه‌های بیشتری دارند. این موضوع ممکن است باعث شود مادر در هفته‌های اول هر ۲ تا ۳ ساعت (گاهی بیشتر یا کمتر) برای تغذیه نوزاد مورد نیاز باشد.
از آنجایی که شیر مادر سریع‌تر از شیر خشک هضم می‌شود، نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، نیاز به تغذیه‌های بیشتری دارند. این موضوع ممکن است باعث شود مادر در هفته‌های اول هر ۲ تا ۳ ساعت (گاهی بیشتر یا کمتر) برای تغذیه نوزاد مورد نیاز باشد.
رژیم غذایی
زنانی که شیردهی می‌کنند باید مراقب آنچه می‌خورند و می‌نوشند باشند، زیرا این موارد می‌توانند از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل شوند. درست مانند دوران بارداری، زنان شیرده نباید ماهی‌هایی که دارای جیوه بالا هستند مصرف کنند و مصرف ماهی‌هایی با جیوه کمتر را نیز محدود کنند.
اگر مادر الکل مصرف کند، مقدار کمی از آن می‌تواند از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل شود. او باید حداقل ۲ ساعت پس از مصرف یک نوشیدنی الکلی منتظر بماند تا از انتقال الکل به نوزاد جلوگیری شود. مصرف کافئین نیز باید به حداکثر ۳۰۰ میلی‌گرم در روز (معادل یک تا سه فنجان قهوه معمولی) محدود شود، زیرا می‌تواند مشکلاتی مانند بی‌قراری و تحریک‌پذیری در برخی از نوزادان ایجاد کند.
شرایط پزشکی مادر، داروها و جراحی پستان
شرایط پزشکی مانند HIV یا ایدز یا درمان‌هایی که شامل شیمی‌درمانی یا استفاده از برخی داروها می‌شوند، ممکن است شیردهی را ناامن کنند. اگر مادری در مورد شیردهی در شرایط خاص مطمئن نیست، باید با پزشک یا مشاور شیردهی مشورت کند. زنان باید همیشه با پزشک خود درباره ایمنی مصرف داروها در دوران شیردهی، از جمله داروهای بدون نسخه و گیاهی، صحبت کنند.
مادرانی که جراحی پستان مانند کوچک کردن پستان داشته‌اند، ممکن است در تأمین شیر مشکل داشته باشند، به‌ویژه اگر مجاری شیر قطع شده باشند. در این شرایط، زن باید نگرانی‌های خود را با پزشک مطرح کرده و با یک متخصص شیردهی همکاری کند.
همه چیز درباره تغذیه نوزاد با شیر خشک
شیر خشک های تجاری یک جایگزین مغذی برای شیر مادر هستند و حاوی برخی ویتامین‌ها و مواد مغذی هستند که نوزادان شیرخوار باید از مکمل‌ها دریافت کنند.
فرمول‌های تجاری که تحت شرایط استریل تولید می‌شوند، تلاش می‌کنند ترکیب شیر مادر را با استفاده از ترکیبی پیچیده از پروتئین‌ها، قندها، چربی‌ها و ویتامین‌ها تقلید کنند؛ ترکیبی که ایجاد آن در خانه ممکن نیست. بنابراین، اگر نوزاد خود را با شیر مادر تغذیه نمی‌کنید، مهم است که فقط از شیرخشک های تجاری آماده و معتبر استفاده کنید.
علاوه بر نگرانی‌های پزشکی که ممکن است مانع از شیردهی شود، برای برخی از زنان، شیردهی ممکن است خیلی دشوار یا استرس‌زا باشد. در اینجا دلیل اینکه چرا برخی از مادران ممکن است تصمیم به تغذیه نوزادشان با شیر خشک بگیرند آورده شده است:
انعطاف‌پذیری
در تغذه با شیر خشک پدر و مادر (یا مراقب دیگر) می‌توانند در هر زمان به نوزاد شیر بدهند. این مساله به مادر این اجازه را می‌دهد که مسئولیت‌های تغذیه‌ای را با دیگران به اشتراک بگذارد و به پدر کمک می‌کند تا در فرآیند حیاتی تغذیه و پیوندی که معمولاً با آن همراه است، بیشتر دخیل باشد.
زمانی که بطری‌ها آماده شدند، مادرانی که نوزادشان را با شیر خشک تغذیه می کنند، می‌توانند نوزاد خود را به شریک یا مراقب بسپارند و از اینکه تغذیه‌های نوزادشان انجام می‌شود مطمئن باشند. دیگر نیازی به پمپاژ شیر یا تنظیم برنامه‌های کاری یا سایر فعالیت‌ها بر اساس برنامه تغذیه نوزاد نیست. در این روش همچنین مادران نیازی به پیدا کردن مکان خصوصی برای شیردهی در اماکن عمومی ندارند.
مدت و تعداد دفعات تغذیه
از آنجا که شیر خشک هضم‌پذیری کمتری نسبت به شیر مادر دارد، نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند معمولاً نیاز به تغذیه کمتری دارند و کمتر از نوزادان شیرخوار نیاز به تغذیه‌های مکرر دارند.
رژیم غذایی
زنانی که شیر خشک می‌دهند، نیازی به نگرانی در مورد غذایی که می‌خورند یا می‌نوشند ندارند که ممکن است بر نوزادانشان تأثیر بگذارد.
چالش های تغذیه یا شیر خشک
مانند روش قبلی یعنی شیردهی، هنگام تصمیم‌گیری برای تغذیه نوزاد با شیر خشک نیز برخی چالش‌ها وجود دارد.
کمبود آنتی بادی ها
هیچ‌کدام از آنتی‌بادی‌های موجود در شیر مادر در شیر خشک تجاری وجود ندارد. بنابراین، شیر خشک نمی‌تواند به نوزاد همان حفاظت اضافی در برابر عفونت‌ها و بیماری‌ها که شیر مادر ارائه می‌دهد، بدهد.
عدم توانایی در تطابق کامل با پیچیدگی شیر مادر
فرمول‌های تجاری هنوز نتوانسته‌اند پیچیدگی شیر مادر را که با تغییر نیازهای نوزاد تغییر می‌کند، به طور کامل تقلید کنند.
برنامه‌ریزی و سازماندهی
برخلاف شیر مادر که همیشه در دسترس، نامحدود و در دمای مناسب است، تغذیه نوزاد با شیر خشک نیاز به برنامه‌ریزی و سازماندهی دارد تا اطمینان حاصل شود که هر زمان که به آن نیاز دارید، همه چیز آماده است. والدین باید شیر خشک بخرند و مطمئن شوند که همیشه در دسترس است تا از رفتن شبانه به فروشگاه جلوگیری شود.
همچنین مهم است که همیشه لوازم ضروری (مانند بطری‌ها و سرپستانک‌ها) تمیز، به‌راحتی در دسترس و آماده باشند — در غیر این صورت، شما با یک نوزاد گرسنه و کلافه روبرو خواهید شد. با ۸ تا ۱۰ بار تغذیه در ۲۴ ساعت، والدین ممکن است به سرعت احساس کنند که در صورت عدم آمادگی و برنامه ریزی، تحت فشار قرار گرفته‌اند.
هزینه
تغذیه نوزاد با شیر خشک می‌تواند پرهزینه باشد. شیر خشک پودری ارزان‌ترین نوع آن است، پس از آن شیر خشک غلیظ و شیر خشک آماده برای مصرف گران‌تر هستند. همچنین توجه داشته باشید که شیر خشک های ویژه (مانند شیر خشک سویا و هایپوآلرژنیک) قیمت بالاتری دارند.
امکان تولید گاز و یبوست
نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می‌شوند ممکن است گاز معده بیشتری تولید کنند و مدفوع سفت‌تری نسبت به نوزادانی که با شیر مادر تغذیه می‌شوند، تجربه کنند.
انتخاب بهترین روش تغذیه
تصمیم‌گیری در مورد نحوه تغذیه نوزاد می‌تواند تصمیمی دشوار باشد. شما تنها زمانی خواهید دانست که چه انتخابی برای خانواده شما کاملا مناسب است که نوزاد شما به دنیا بیاید.
بسیاری از زنان قبل از تولد تصمیم می‌گیرند که از یک روش خاص استفاده کنند و پس از تولد نوزاد نظر خود را تغییر می‌دهند. و بسیاری از زنان تصمیم می‌گیرند که شیردهی کنند و به‌طور همزمان از شیر خشک استفاده کنند چون متوجه می‌شوند که این بهترین انتخاب برای خانواده و سبک زندگی‌شان است.
در حین ارزیابی مزایا و معایب هر یک از این دو انتخاب، با پزشک یا مشاور شیردهی خود صحبت کنید. این متخصصان بهداشتی می‌توانند اطلاعات بیشتری در مورد گزینه‌های شما ارائه دهند و به شما کمک کنند تا بهترین تصمیم را برای سلامتی خود و خانواده‌تان بگیرید.
